Orman Enerji Nakil Hattı İzinleri

Orman enerji nakil hattı izinleri hususuna geçmeden önce bazı noktalara değinmek istiyorum. Ormanlarımız bizlerin akciğeridir, geleceğimizdir. Küçüklükten beri bizlere öğretilen ilk bilgilerin başında ormanlarımızı korumak ve sahip çıkmak gelir. Türkiye orman bakımından oldukça zengin bir ülke idi. Böyle söylüyorum çünkü son yıllarda ormanlarımız çeşitli nedenlerle neredeyse yok olma tehlikesi altına girdi. Bizler ormanlarımızın yanışını ciğerlerimiz yanarak izledik. O bölgede bulunan insanlarımız canla başla müdahale ekiplerine yardım sağladı. Diliyorum ki milli servetimiz, herkesin hayranlıkla baktığı yeşillerimiz daha fazla yok olmadan gereken önlemler alınır!  2020 yılı itibarıyla yapılan tespitlere göre ormanlık alanlar, ülke alanının %29.4‘ünü kaplamaktadır. Son yıllarda çıkan yangınlar bu oranı düşürmüş olacaktır. Daha fazla yok olmamaları dileğiyle…

Artan nüfus artışı, teknolojik gelişmeler ile elektrik tüketimi oldukça artmıştır. Elektrikli ulaşım, bilgisayar kullanımı, otomasyon sistemleri gibi gelişmelerle artan elektrik kullanımı için bu enerji ihtiyacını karşılamak adına yeni üretim tesisleri kurulması gerekmiştir. Kurulan tesislerin elektrik dağıtımı için iletim hatlarının yaygınlaşması önem kazanmıştır. Elde edilen enerjiyi kontrollü bir şekilde iletebilmek adına enerji nakil hatları, elektrik tüketim bölgelerinin yakınına kurulmaktadır. Yeraltı enerji nakil hattı üzerine havai hat olarak kurulmakta olan bu hatlar, taşıyıcı direk diğer adıyla “pilon” olarak temelleri sağlam oluşturulmuş transformatör istasyonlarına bağlı iletken yapılardır. Enerjiyi kontrol altına alarak, bakır ve alüminyum gibi iletken kablolarla, yüksek ve düşük enerjinin iletilmesinde taşıyıcı temelleri oluşturmaktadır. Yüksek izolasyon kurularak, elektrik enerjisinin uzak noktadan istenilen güç ile taşınmasında birincil görevi görür.

Yüksek gerilim hatları daha uzak mesafe ve daha çok elektrik kullanılan yerler için kurulurken, düşük gerilim hatları üretim tesisi ile tüketicinin daha yakın mesafede olduğu yerlerde (şehir içi) kullanılmaktadır. Türkiye’deki enerji nakil hattı sistemleri TEİAŞ tarafından kontrol edilerek çalıştırılmakta, yerleşim yerlerine göre sabitlenmektedir.

Şehir içinde elektrik dağılımı için kullanılacak olan hatlar, yüksek iletken kapasitesine sahiptir. Büyük transformatör istasyonlarına bağlı olarak çalışmakta olan sistemler bu özelliği ile açık arazilerde ve uzun mesafelerle kurulmaktadır. İstasyon arası geçişlerin sağlanmasında, taşıyıcı kapasitesi yüksek gerilime dayanıklı olan nakil hatları önemli bir yere sahiptir. Sinüsoidal alternatif akımla çalışmakta olan iletkenler, frekans ve endüktanslar meydana getirerek, sabit hat üzerinden kontrolü taşıma meydana getirir. Enerjinin çıkış noktasından, gidiş noktasına şebeke frekansının ileti performansı, hat parametreleri ve uzunluklarıyla birlikte elektriğin gerilimin ayarlanması sağlanmaktadır. Hattın omik direci ile endüktif reaktansı birbirinin bağlantı noktalarına göre enerjinin de yoğunluğuyla çalışan iletkenlerdir.

İşinde oldukça deneyimli olan elektrik mühendisleri ve tasarımcılar ile birlikte bilgisayar üzerinden analizler yapılarak kurulum yerleri ve santral arasında bağlantı hesaplanır. Hattın tasarımı sırasında zemin etütleri, direk tasarımı, güzergah haritası, hat malzeme kullanımı gibi tüm aşamalar titizlikle planlanmaktadır. Nakil yapılırken toprağın jeopolitik konumu, toprak yapısı, iklimi, bitki örtüsü gibi özellikleri kontrol etmek avantajlıdır. Toprağın yamaç durumu, doğal yapıdan dolayı oluşacak olan denge problemleri gibi her türlü problemleri göz ardı etmeden her türlü durum değerlendirilmelidir. Orman hatlarına enerji çekilirken ekonomik verimliliği ve ekosistemin olumsuz etkilenmemesini planlamak gerekir. Mevcut planlamanın dışına çıkmadan yerleşime zarar vermeden nakiller yapılmalıdır. Enerji nakil hattı orman izni ne nakil aşamaları uzun sürebilmektedir. İzin süreçleri ormanın doğal ve kültürel yapısına göre değişebilmektedir:

Son zamanlarda  bilinçsiz, izinsiz kurulan tesislerden ve yangınlardan  dolayı çok fazla azalan yeşil alanlarımıza enerji nakil hattı kurulması için ilgili bakanlıklardan izinler alınması gerekir. Bu izinlerden önce tesis için seçilen ormanın gerekli bedelleri ödenmiş ve izin almaya hazır bir şekilde başvuru yapmak şartı aranır. İzin alınabilmesi için özellikle turistik alanlarda düzenleme yapacak proje mühendisleri bu alanın enerji nakil hattı orman izni olup olmadığını kontrol etmekle işe başlamalıdır. Uzman bir ekip ile bu izni araştırmaya başlarlar.

Enerji hattı kurulumunda su ve mecra yolların kapanmamasına dikkat edilmelidir. Enerji hattının kurulumunun olacağı ormanlık alanın genellikle gelişime açık ve insanların zamanla dikkatini çekecek özenli yerler olmasına dikkat edilmelidir. Enerji hattı kurulurken toprağın jeopolitik konumunu bilmek, toprak yapısı, iklim, bitki örtüsü gibi coğrafi özellikleri bilmek ileride oluşabilecek her türlü olumsuz durumun önüne geçilebilme şansını arttırmaktadır. Enerji nakil hattı izni için büyükşehir belediyelerinden, beldelerden ve ilçe birimlerinden gerekli yasal izinler alınmalıdır. Bu yasal izinler için öncelikle bir başvuru oluşturulmalıdır. Daha sonra sürece uygun düzenlemeler tamamlanarak izin için eyleme geçilmelidir. İznin ardından kurulacak projenin durumuna göre hat için gerekli işlemler başlatılabilir.

Ormanlarda nakil yaparak aslında o ortamı insanların kullanımına sunabiliriz. Doğal yaşamın ve ekosistemin gücünden faydalanarak orman içinde güzel vakit geçirebiliriz. Bu sayede bol oksijen de alabiliriz. Orman sahasının yapısını bozmadan ve mülkiyete zarar vermeden kısa sürede hizmet verilir. İl Çevre ve Orman Müdürlüklerinden özel mülk alanı olup olmadığını kontrol ettirmek önemli bir detaydır. Orman enerji hatlarında karışık süreçler olmamalıdır. Dünya’da enerji en önemli ihtiyaçtır. Bu aşamada yapıcı unsurları göz önünde bulundurarak başvuru yapmak daha sağlıklıdır. Enerji hattı verilirken bitki örtüsünün durumunu da kontrol ederek süreçleri başlatmanız önerilmektedir.

Enerji nakil hattı izinlerinde büyükşehir belediyelerinden, beldelerden ve ilçe birimlerinden izin almak gereklidir. Proje kapsamında yapılan onay süreçlerinden sonra Enerji Nakil Hattı Orman İzni yasaların belirlediği iş günü içerisinde devreye alınır. Eğer ticaret amacıyla faaliyete geçecek olan alanlar olursa hukuki açıdan da değerlendirme gerekebilir. Enerji hattı çekilirken muhit şartlarına uygunluk durumları kontrol edilmelidir. Ekonomik ve sosyal yapıyı bozacak herhangi aksi bir durum yaşanmaması gerekmektedir.

“(1) Ormanlık alanlarda kamu yararı ve zaruret bulunması halinde; yol, liman geri hizmet alanı, havaalanı, demiryolu, teleferik hattı, tünel gibi ulaşım tesislerine; patlayıcı madde emniyet alanı, yer altında yapılacak patlayıcı madde deposu, savunma ve güvenlik tesislerine; enerji nakil hattı, trafo binası, enerji üretim santralleri, ölçüm ve gözlem istasyonları gibi enerji tesislerine; telefon iletim hattı, iletişim panosu, ölçüm istasyonu, R/L tesisleri, radyo-televizyon verici istasyonu ve antenleri, elektronik haberleşme sistemlerine ait baz istasyonları, fiber optik kablo gibi haberleşme tesislerine;

su arama, jeotermal kaynak ve doğal mineralli su arama, su kuyusu, kaptaj, su isale hattı, su deposu gibi su tesislerine; atık su tesislerine; petrol ve doğalgaz boru hattı; alt yapı tesislerine; katı atık aktarma istasyonu, katı atık bertaraf ve düzenli depolama tesislerine; ruhsata dayalı petrol ve doğalgaz arama, işletilme ve yeraltı doğalgaz depolanmasına ilişkin tesislere; yeraltı depolama tesislerine; baraj; gölet; sokak hayvanları bakımevi; mezarlık tesislerine; sağlık ocağı, hastane gibi sağlık tesislerine; ilk, orta, lise ve dini eğitim tesisi ile dini eğitim tesisine bağlı uygulama maksatlı ibadethane tesisi gibi eğitim tesislerine; futbol sahası, kapalı spor salonu, atış poligonu gibi spor tesislerine ve bunlarla ilgili yer, bina ve tesislere izin verilebilir.”